Stroomversnelling, de energie van 2016

Ieder jaar heeft zijn eigen dynamiek en energie. Zo lijkt 2016 het jaar van doorbraken en stroomversnellingen. Veel mensen verwachtten dit al vanaf december 2012, alles zou vanzelf beter worden. In plaats daarvan waren 2013, 2014 en 2015 voor veel mensen en organisaties behoorlijk heftige jaren. Alles wat nog niet helemaal in balans is leek te gaan schuddend en te grote ongelijkheid, niet integer handelen of ‘gemene spelletjes’ kwamen aan het licht. In 2016 gaat dit proces door, maar er waait tegelijkertijd een andere wind. Ik lees het op veel plaatsen, ik ervaar het zelf en ik zie het overal om mij heen. 2016 lijkt het jaar van de doorbraken, ineens gaat iets stromen waar je al jaren mee bezig bent en wat maar steeds niet van de grond kwam. Of ineens wordt het duidelijk dat je het over een totaal andere boeg moet gooien met je werk of in je keus voor wonen. Alsof de tijd rijp is, alsof we ook collectief een tipping point hebben bereikt. Jan Rotmans spreekt over ‘Nederland kantelt’ en onder die noemer zijn inmiddels al vele honderden groepen en netwerken bezig met hervormingen in zorg, onderwijs, veiligheid, het geldwezen, etc. We weten nog niet hoe het er precies uit gaat zien, maar we voelen wel welke kant het op gaat. Omdat dit op collectief niveau gebeurt, geeft dit een sterke positieve energie, soms bijna euforie.
Dat we de tijd en de wind nu mee lijken te hebben, betekent nog niet dat alles vanzelf gaat. We hebben tot op zekere hoogte zelf in de hand in hoeverre we deel zijn van deze positieve flow. Deze tijd vraagt meer dan ooit dat we onze vertrouwde (en soms ook logische) weerstand tegen verandering verder loslaten. Als jouw weerstand tegen verandering de boventoon blijft voeren, dan is de kans zelfs groot dat jij in jouw omgeving en in jouw dagelijkse leven heel weinig merkt van alle doorbraken en stroomversnellingen. Zo treedt er steeds meer een scheiding op tussen verschillende realiteiten die tegelijkertijd bestaan. De wereld waarin wij dagelijks leven en de manier waarop wij die dagelijks om ons heen waarnemen, wordt in sterke mate bepaald door de keuzen die wij maken in onze binnenwereld. Het is dus ieder moment een keus aan onszelf: durf ik de weerstand tegen verandering los te laten en durf ik mijn passie serieus te nemen en hier met een open hart, open geest en een heldere focus aan te werken. Met een beetje lef wordt 2016 een heel bijzonder jaar. Ik ga ervoor!!

Rust en vertrouwen

Als ik mijn vorige blogs teruglees, dan valt me op hoe ongeduldig ik eigenlijk ben. Afgelopen najaar schreef ik in ‘Stuck or shift’ dat ik stop met alle activiteiten die gaandeweg een te vaste vorm hebben gekregen. Rond nieuwjaar schreef ik in ‘Leegte, ruimte, licht’ over mijn moeite om de gaten die dan ontstaan niet meteen te vullen met nieuwe plannen. Als ik niet bang ben voor de leegte, dan ervaar ik vaker een vrije open ruimte en dan ontstaan het licht en de flow vanzelf. Nu, in mei, heb ik aan ideeën en flow geen gebrek. Mijn eerste reactie is om meteen in actie te komen. Als ik eerlijk ben is die actie vooral om mezelf en mijn omgeving gerust te stellen. Ik oefen mezelf nu al een paar maanden om nog even niks te plannen. Als ik goed voel dan heb ik nog meer rust, vertrouwen en tijd nodig om het nieuwe in mezelf te laten rijpen. Dan kan echt iets nieuws ontstaan. Ik merk nu al dat mijn intuïtie en mijn onafhankelijkheid sterker worden. Ik werk minder dan voorheen, maar wel met een grotere intensiteit.

Een shift zoals ik hierboven beschrijf zie ik momenteel veel om mij heen en vaak zie ik hetzelfde gebeuren. De buitenwereld of een haperende interne organisatie dwingen tot een fundamentele verandering. Iedereen voelt dat het anders moet. Er worden intense gesprekken gevoerd, er is soms angst, maar ook veel creativiteit en opwinding en er komen verfrissende ideeën. Totdat onze mind onrustig wordt en zegt dat we verder moeten, we kunnen ons immers geen discontinuïteit veroorloven. Er worden snel keuzen worden gemaakt en in no time ligt er een concreet plan van aanpak om de vernieuwingen snel te implementeren. Vanaf dat moment wordt de flow losgelaten, het wordt weer hard werken, vaak tegen de klippen op. Dit lijkt logisch, maar het is een gemiste kans dat er bijna geen rust en vertrouwen is om de vernieuwing te laten ontstaan en dat de creativiteit van vernieuwende medewerkers nauwelijks wordt gebruikt (zie hieronder bij ‘onderwijs en jongeren’).

Ik ga mijzelf dit jaar nog meer rust en ruimte geven. Vanaf half mei 2015 ben ik 2 maanden in Amerika voor een verdere verdieping en ontdekkingstocht (zie verderop in deze nieuwsbrief).
Voorlopig plan ik even geen trainingen of workshops, eenvoudigweg omdat de nieuwe vorm waarin ik dat ga gieten nog moet ontstaan.
Ik hou je met veel plezier op de hoogte.

 

Leegte – Ruimte – Licht

Mijn vorige blog met de titel ‘Stuck or shift’ gaf verrassende reacties. Opvallend veel mensen vonden het heel herkenbaar. We leven schijnbaar in een tijd van grote veranderingen. Ik kreeg ook reacties als: ‘Jaap, gaat het wel goed met je?’ of ‘Ga je nu met alles stoppen?’ Ja, dat krijg je ervan als ik open en oprecht vertel dat ik midden in een veranderproces zit, dat ik een aantal bestaande vormen los ga laten en dat ik nog niet precies weet wat hier voor in de plaats komt. Oeps, onzekerheid, daar worden we doorgaans ongemakkelijk van.
Een goede vriendin vertelde me vanuit de Boeddhistische traditie over drie stadia bij loslaten: leegte, ruimte en licht. Bij leegte is de focus gericht op wat er niet meer is. Onze persoonlijkheid gaat hier gemakkelijk mee aan de haal, het roept angst op, mensen gaan zich zorgen maken over je, we willen de leegte allemaal dolgraag vermijden.
Ruimte ontstaat als je je niet langer door de angst laat leiden. Het nieuwe is er nog steeds niet, maar je voelt de ruimte waarin van alles kan ontstaan, je voelt de potentie. Mij helpt het enorm om me steeds af te vragen of ik in de leegte of in de ruimte zit. Alleen die vraag stellen brengt mij al in de ruimte. In die ruimte is altijd een begin van licht. Zo voelde ik afgelopen maand weer nieuwe creativiteit, de juiste mensen komen op mijn pad en komt weer flow.

Ik ervaar het als een kunst om die inspiratie te voeden zonder overhaast in de actie te schieten. Te snelle actie komt bij mij eigenlijk voort uit de leegte, ik ben dan ben bezig die leegte zo snel mogelijk te vullen. Als ik langer in de ruimte blijf, gaat er steeds meer licht schijnen, levensenergie, inspiratie, vreugde, liefde, de energie van nieuwe geboorte. Dat was achteraf prima getimed zo rond de kerstdagen.

Stuck or shift

 

‘Stuck or shift’, dat voelt niet direct als een fijne keus, maar ik zit er middenin. Zelfs een prachtig plan dat ik met veel passie in de wereld wil zetten stroomt niet meer vanzelf. “Onbegrijpelijk!” zegt mijn beperkte ik en het wil gelijk actie om het op te lossen. Maar die acties werken niet. Er is meer aan de hand, schijnbaar is er een shift aan de orde, waarbij er niets anders rest dan dit vertrouwde kindje even los te laten. Dat is verwarrend. ‘Kindjes’ zijn de activiteiten waar je hele ziel en zaligheid in zit en die je houvast geven. In de loop van de tijd nemen ze een steeds vastere vorm aan. Ik voel grote weerstand om dat los te laten. Maar ik ervaar aan den lijve dat vasthouden ook vastlopen betekent: stuck! Er is dus schijnbaar een shift aan de orde: stoppen met dingen die niet meer vanzelf stromen, zonder dat ik een uitgestippelde route heb voor wat daarna komt. Mijn intuïtie volgen, vertrouwen en mezelf letterlijk beschikbaar stellen voor een grotere bedoeling ook al overzie ik die nog niet. Het voelt kwetsbaar en ik voel dat dit behoorlijk ver gaat. Er lijkt een herdefiniëring aan de orde van hoe werk eruit ziet. Oude gedachten over werk, zekerheid, inkomen of mijn bijdrage aan de wereld kloppen steeds minder. En een nieuwe vorm is er nog niet.
Ik herken ditzelfde bij meer personen en organisaties. Het oude werkt niet meer. Je staat voor de keus: stuck or shift. ‘Shift’ betekent dat je niet langer alles probeert te beheersen, dat je stopt met die oneindige afwegingen en twijfels over wat je allemaal zou kunnen doen. En ja, dan moet je soms zelfs je meest dierbare kindjes loslaten, zonder dat je weet wat hierna komt.

 

Oude zekerheden en comfortzone

Al tien keer begon ik aan deze blog over de noodzaak om uit de comfortzone te stappen. En steeds liep ik vast. Hoe zou dat nou komen …… 
Ik weet dat het voor mij (en voor vele anderen) aan de orde is om niet langer te hechten aan oude zekerheden. Maar ik voel ook een grote weerstand. Waarom zou ik? Alles loopt toch lekker, er verandert al zoveel!

Allemaal waar, maar als ik goed van binnen voel, dan merk ik dat mijn persoonlijkheid het steeds weer overneemt in een poging om oud succes vast te houden. Voor ik het doorheb zit ik in mijn comfortzone, ik word minder beweeglijk en roep om de haverklap ‘ja maar’ als zich veranderingen aandienen.

Waarom is dat een probleem, het gaat toch allemaal goed? Ja en nee. Er verandert momenteel verbazingwekkend veel. Niet alleen in de samenleving en de economie, de hele aarde staat letterlijk te schudden. Het regent ‘wake-up-calls’ en nog proberen we massaal te geloven dat we het allemaal wel bij het oude kunnen houden. We gebruiken als criterium of het wel of niet goed gaat nog steeds of we (korte termijn) succes hebben. Zoja, dan nestelen wij ons graag in die comfortabele positie. En als we geen succes hebben, dan zijn we nog banger om van onze gewoontepatronen af te wijken waardoor alles bij het oude blijft. Toch geloof ik niet dat wij als mens op aarde zijn gekomen om zoveel mogelijk in onze comfortzone te verblijven. De check is eerder of we voldoende bewegen, of we het aandurven om vanuit een breder en groter perspectief te kijken. Het gaat erom dat we zoveel mogelijk groeien in bewustzijn en daarmee onze bijdrage leveren aan de grote veranderingen die gaande zijn in de wereld. Dit geldt op individueel niveau, maar ook voor organisaties. We zien al dat medewerkers, ondernemers en organisaties die beweging en bewustwording voorop zetten het goed doen en vaker betekenisvol zijn.

Mijn werkmodus vol oude programma’s

Eind juli kwam ik terug van een heerlijke vakantie. Nog een paar weken voordat we weer beginnen met twee zomerworkshops voor jongeren. Ik heb van alles in mijn hoofd wat ik voor die tijd nog wil doen. Voor ik het doorheb zit ik in een oud programma, een oude vertrouwde werkmodus van stevig aanpakken en hard opschieten. Ik raak mijn vakantiegevoel kwijt en mijn partner vraagt me na een paar dagen: ‘hé, waar is die Jaap gebleven waarmee ik zo’n fijne vakantie heb gehad?’. Hmm……. 

Ik heb eens wat preciezer gadegeslagen wat die oude werkmodus met me doet. Als ik een grote klus moet doen kan ik prima lange dagen maken zonder te voelen hoe het met mij gaat en zonder echt contact met mezelf of met anderen te hebben. Zo ben ik een geschikt ‘werktuig’, dat zelfs moeiteloos monotoon werk vol kan houden. De prijs die ik hiervoor betaal is dat er minder bezieling in mijn werk zit en dat ik zelf minder leef. 
Ik realiseer mij dat een groot deel van onze organisaties bevolkt is met mensen die altijd op deze manier hun werk doen. Dit lijkt handig voor ‘de baas’, maar is dat wel zo? Misschien lopen veel organisaties juist wel vast omdat teveel mensen niet met hart en ziel betrokken zijn bij hun werk en niet echt contact hebben met zichzelf of met collega’s en klanten. En misschien nog wel belangrijker: veel van deze mensen lopen ook zélf vroeg of laat vast omdat hun werk hen niet meer de voldoening geeft die ze nodig hebben om gezond en vitaal te blijven.
Gelukkig heb ik die werkmodus ook weer op tijd door en kan ik de draai maken in mijn trainingen en workshops, gericht op vitaal leiderschap en vitale organisaties. Hierin zijn we juist veel bezig met die belangrijke stap: ‘ruim je oude programma’s op’. Ik heb er weer zin in om dit najaar met hart en ziel aan het werk te gaan!!